Een belangrijk gedeelte van de Paleo-levensstijl is gebaseerd op vetten. Wanneer ik uitleg geef over Paleo krijg ik vaak de vraag: ‘Is dat niet slecht voor je cholesterol?’
De afgelopen jaren is er veelvuldig onderzoek gedaan naar cholesterol. Met voor- en tegenstanders van de invloed die het heeft op hart- en vaatziekten.
Nieuwsgierig als ik ben naar hoe dingen werken op ons lichaam, las ik de afgelopen jaren verschillende artikelen en onderzoeken op het gebied van cholesterol. Met interessante bevindingen. Wanneer ik een artikel schrijf doe ik eerst wat onderzoek, en daarmee vergroot ik ook mijn eigen kennis weer. Hoewel ik wel het één en ander wist over cholesterol ben ik toch weer wat nieuwe dingen tegen gekomen. Tijd om alles eens in een helder artikel te zetten voor jullie.
Wat doet cholesterol eigenlijk?
Dit was de eerste vraag die ik zelf had. Wat is het en wat doet het? Ik hoorde vroeger alleen maar dat ik geen twee eitjes mocht eten, omdat het slecht was voor mijn cholesterol… Herkenbaar?
De binnenkant van je vaatwand kan door verschillende oorzaken beschadigd of onstoken raken. Om deze ontsteking te repareren vormen witte bloedcellen, bloedplaatjes en een heel klein beetje cholesterol en soort laagje om de wand te repeteren. Je lichaam gebruikt cholesterol verder voor celmembranen, hormonen, neurotransmitters en de algehele zenuwfuncties. Cholesterol speelt een belangrijke rol bij het aanmaken van vitamine D en het zorgt voor onder andere vettransport in ons lichaam. Dagelijks heeft je lichaam een bepaalde hoeveelheid cholesterol nodig om deze en nog meer functies uit te voeren.
Ieder lichaam heeft cholesterol hard nodig. De lever produceert wel vier tot vijf keer méér cholesterol, dan we met ons voedsel binnenkrijgen. Dat doet de lever niet voor niets. In theorie zou je zelfs kunnen stellen dat je kunt stoppen met het eten van cholesterol bevattende voeding en nog steeds een hoge cholesterol kunnen hebben.
Cholesterol is een druk baasje binnen ons lichaam, en daarom zorgt de lever er altijd voor dat het lichaam genoeg heeft. Je lever produceert ongeveer 1000-1400 milligram cholesterol per dag, maar houdt er tevens rekening mee met wat je eet. Wanneer je meer eet, produceert het minder en andersom. Het eten van cholesterol zorgt dus niet per definitie dat je een hoger cholesterolgehalte in je lichaam krijgt.
Goed cholesterol versus slecht cholesterol
Er zijn twee soorten cholesterol. Als eerste heb je het HDL (high density lipoproteins) cholesterol. Dit is “the good guy”. Hij transporteert cholesterol van weefsel in het lichaam terug naar de lever. Zodra het op plek van bestemming is scheidt de lever het weer uit via gal. HDL zorgt ervoor dat het een teveel van cholesterol dus afvoert vandaar zijn populariteit.
Daarnaast heb je ook LDL (low density lipoproteins) cholesterol. LDL is ook zowel een transportsysteem als een lipoproteïne net als HDL. Maar hij heeft de taak om cholesterol te vervoeren van de lever naar het lichaamsweefsel. Een minder populaire taak, maar zeker ook nodig. Hoewel veel mensen bang zijn geworden voor cholesterol is het eigenlijk het lipoproteïne deel dat gevaarlijk is.
Volgens Dr. Rosedale, specialist voor stofwisselingsziektes en diabetes bestaat er niet zoiets als goed en slecht cholesterol. “LDL en HDL zijn lipoproteïnen (vetten in combinatie met eiwitten). Er is maar een cholesterol en niet zoiets als een goede of een slechte cholesterol. Cholesterol is gewoon cholesterol. Het combineert met andere vetten en eiwitten in onze bloedbaan, omdat vet en ons bloed niet goed mengen.”
LDL en HDL zijn dus vormen van eiwitten, zorgen voor onder het transport van vetdeeltjes en zijn meer dan ‘alleen cholesterol’.
LDL en HDL zijn dus vormen van eiwitten, zorgen voor onder het transport van vetdeeltjes en zijn meer dan ‘alleen cholesterol’. Dezelfde Dr. Rosendale geeft aan dat er verschillende van deze eiwit- en vetdeeltjes zijn. LDL-deeltjes zouden niet allemaal ‘slecht’ zijn, zoals vaak wordt beweerd, maar enkel de kleine deeltjes. Door hun grootte kunnen ze zich door onze bloedvaten persen, oxideren en daardoor weer ontstekingen veroorzaken. Hij geeft min of meer hetzelfde aan voor HDL-cholesterol, waarbij er ook goede en minder goede deeltjes zijn. Zijn stelling is dat je door het kennen van je cholesterol niks kunt zeggen over de kans op hart- en vaatziekten. Ook LDL- en HDL-levels, waar bij tests voornamelijk naar wordt gekeken, zouden je niet veel meer vertellen. Beide soorten zijn essentieel voor de transportlogistiek in het menselijk lichaam.
Het is niet alleen het onderzoek van Dr. Rosedale die een andere blik werpt op cholesterol dan veel mensen ‘gewend’ zijn;
- Aan de Texas A&M Universiteit ontdekte men dat LDL-cholesterol juist een belangrijke rol speelt bij het herstel van spiermassa. Onderzoeker Steve Riechman concludeerde dat een hoog niveau van LDL-cholesterol in het bloed fungeert als een waarschuwingsignaal dat er iets mis is in het lichaam.
- r Andrew Clark van de Universiteit van Hull kwam na onderzoek tot de conclusie dat een hoog cholesterol mogelijk juist goed voor ons is en het risico op een hartziekte juist kan verlagen.
- Dr. Bernard Forette ontdekte in 1989 dat vrouwen 60+ met een hoog cholesterol het langste in leven bleven van de onderzoeksgroep. De kans om te overlijden was maar liefst vijf keer hoger bij de vrouwen met een laag cholesterol.
- Uit een analyse van 19 onderzoeken met in ca 70.000 sterfgevallen bleek dat de mensen die overleden aan een infectie-ziekte een heel laag cholesterol hadden.
En zo zijn er heel veel publicaties en onderzoeken. Een hoog cholesterolgehalte lijkt het lichaam juist te beschermen in plaats van gevaarlijk te zijn.
Maar hoe kan cholesterol dan toch voor problemen zorgen?
Rosedal: “Wanneer de draagkracht van de LDL deeltjes, die klein zijn, de overhand hebben op de transportmogelijkheden van de beschikbare HDL deeltjes. Dit kan ertoe leiden dat er meer cholesterol wordt afgeleverd in het lichaam, terwijl er minder middelen zijn om de overcapaciteit te retourneren naar de lever.”
Cholesterol is echter niet de ‘boeman’, zegt Rosedale. “Cholesterol is in wezen een belangrijke en onontbeerlijke stof die wij nodig hebben voor onze gezondheid op cellulair niveau. Het is zeer aannemelijk dat onbalans in ons transport van cholesterol (wat meer ontstekingen geeft) neerkomt op langdurige slechte eetgewoonten en te weinig lichaamsbeweging.
Hart- en vaatziekten voorkomen? Maak gezonde keuzes
Wil je hart en vaatproblemen voorkomen, dan is de juiste voedselkeuze van cruciaal belang. Eet zo veel mogelijk ontstekingsremmende voeding. Dit zijn bijvoorbeeld grote hoeveelheid groenten, fruit, biologisch! vlees, gezonde vetten en eiwitten.
Goede vetten
Ook de inname van voldoende omega-3 vetzuren gaat helpen om aderverkalking te voorkomen (het eten van vette wilde vis zoals zalm helpt hier goed bij). Het verlaagt daarnaast triglyceriden en verhoogt het goede HDL. Triglyceriden is de vorm die vet aanneemt als het door de weefsels en bloedbaan van je lichaam reist. Er is een soort van relatie tussen triglyceriden en cholesterol. Een hoog niveau van triglyceriden, wat het resultaat is van een dieet met veel koolhydraten, zorgt namelijk voor het verlagen van het goede HDL cholesterol. Ook zorgt een hoog niveau van triglyceriden voor insulineresistentie (en diabetes).
Eet minimaal een keer per week een vette vis (makreel, zalm, haring of sardines bijvoorbeeld) en neem aanvullende, bij voorkeur, vloeibare visolie.
Beweeg, beweeg, beweeg
En tot slot, beweeg en controleer uw lichaamsgewicht. Ga wandelen, fietsen, klimmen, voetballen met je kids, sporten, zwemmen… Ik kan het niet vaak genoeg zeggen, wees actief het kan een boel problemen voorkomen.
Hoe staat het met jouw cholesterol? Eerlijk moet ik bekennen dat ik het zelf niet eens weet, dus uit nieuwsgierigheid ga ik binnenkort een test doen. Ik hou je op de hoogte!
