Hij is Terug Binnen Paleo: De Aardappel

In 1885 maakte Vincent van Gogh al al een schilderij met dit populaire levensmiddel van ons Nederlanders in de hoofdrol; de aardappel.

Waar de aardappel tot voor kort nog werd gemeden binnen het Paleo-eetpatroon, introduceerde onder andere de Whole30 hem recentelijk terug. Ook andere Paleo-aanhangers stellen langzaam hun mening bij. Wordt het binnenkort gewoon weer aan de chips en friet?

Waarom geen witte aardappel

Wanneer je heel strikt genomen naar eten zoals de oermens at, kijkt maakten aardappelen geen deel uit van dat voedingspatroon. Waarom is dat eigenlijk?

Witte aardappelen hebben een hoge Glychemische Index of GI
In een eerder artikel schreef ik al over de Glycemische Index (GI) en wat dit precies inhoudt. Loren Cordain, een van de belangrijkste grondlegger van de Paleo-leefwijze, gaf de hoge GI als een van de voornaamste argumenten om geen witte aardappel te eten. In plaats daarvan worden dan ook vaak zoete aardappelen of yams gegeten.

Het is waar dat witte aardappelen een hogere GI hebben dan witte aardappel. Volgens een studie, hebben gekookte witte aardappelen een GI van rond de 78 (+/- 4), terwijl gekookte zoete aardappelen een GI hebben van rond de 63 (+/- 6). Leuk, zal je misschien denken. Maar wat betekent dat dan? Voornamelijk dat witte aardappelen meer glucose bevatten dan fructose, ook bevat de witte aardappel meer zetmeel (starch).

Gekeken naar de voedingswaarde is dit nog helemaal niet zo slecht trouwens. Een tijd terug las ik de Perfect Health Diet. Hier staat een interessant stuk in over de rol van o.a. glucose en fructose en zogenaamde ‘safe starches’, waar ik straks nog op terug kom. In het kort komt het er echter op neer dat glucose makkelijker opneembaar en beter bruikbaar voor ons lichaam en onze spieren. Fructose heb je maar beperkt nodig, grote hoeveelheden kunnen zelfs een risico vormen. Enkel de witte aardappel afstraffen op zijn GI blijkt dus toch iets te kort door de bocht te zijn.

Sapotine in aardappelen
Een andere reden voor het niet eten van witte aardappelen is de aanwezigheid van zogenaamde Sapotinen. Dit zijn giftige stoffen die aanwezig zijn planten als spinazie, haver, kikkererwten, bonen, asperges, thee, uien, knoflook, tomaten en paprika’s (waarvan het gros daarvan wel binnen Paleo is geaccepteerd…)en dus ook aardappelen. Sapotinen zijn een soort beschermingsmechanisme van een plant en zijn eerder in verband gebracht met een lekkende darm. Als je echter goed leest wat Loren Cordain stelt, dan geeft hij ook aan dat er tot op heden weinig bekend is over de drempel waarbij concentraties van sapotinen giftig worden en negatieve effecten op de gezondheid leveren. Overigens zit de meeste sapotine bij een aardappel in de schil. Cordain deed verschillende metingen naar Sapotine in planten. Opvallend is dat er veel meer sapotine zit in bijvoorbeeld asperges, dan in aardappel.

Samengevat lijkt het erop dat op dit moment niet echt duidelijk is hoe problematisch die sapotine in aardappelen nu daadwerkelijk is.

Nachtschade
Net als bijvoorbeeld paprika is de aardappel een nachtschade. Ben je gevoelig of allergisch voor nachtschades, dan zou ik de aardappel gewoon blijven mijden. Mijn gedachte is in ieder geval dat, wat een leefwijze of dieet ook voorschrijft, je eigen lichaam voorop staat. Reageer je ergens wel of juist niet goed op, maak dan je eigen keuze om het wel of niet te eten.

Veel aardappelen worden zwaar geprocessed gegeten
Ja, helaas is aardappel een van de levensmiddelen die je vaak haast geen voeding meer kunt noemen. Friet, chips en andere bewerkte varianten zijn volop te koop. Hierin is de afgelopen jaren weinig veranderd. Om maar meteen op de vraag in te gaan die ik aan het begin van dit artikel stelde. Nee, friet en chips zijn hoe dan ook nog steeds een no-go. We hebben het over de aardappel in haar pure vorm.

Waarom wel witte aardappelen?

In een Paleo-levenswijze gaat het in de basis om zo puur en gezond mogelijk te eten. Is een aardappel dan daadwerkelijk slecht? Een aantal argumenten waarom niet.

Je lichaam heeft glucose nodig
De optimale gezondheidsrange wat betreft koolhydraten is volgens The Perfect Health Diet (een boek dat een grote hoeveelheid aan studies naar (oer)voeding en de effect op de mens samenvat), voor mensen met een zittend beroep, ongeveer 600 koolhydraat-calorieën per dag. Dan heb ik het dus nog niet over sporters of mensen met een actief beroep. Als we 600 koolhydraat-calorieën per dag willen eten is dit een combinatie van glucose (500 calorieën) en fructose (100 calorieën). De meeste mensen hebben baat bij het halen van 200 kcal uit suikerrijke planten (helft daarvan is fructose) en 400 kcal uit zetmeelrijke planten, iets waar de aardappel rijk aan is.

Barstenvol proteïne, amino’s en vitamine
Aardappelen zitten barstenvol goede stoffen, zo bevatten ze de aminozuren: tryptofaan, lysine, cystine, arginine, histidine, asparagine en glutamine. Net als zoete aardappel zijn ze bovendien rijk aan Vitamine C, B6, potassium en magnesium. Dat laatste is met name voor sporters extra interessant.

Dus, wel of geen aardappel?

Witte aardappelen lijken echt voedsel te zijn ;). Niet minder gezond dan bepaalde groenten en bijvoorbeeld zoete aardappelen. Ze leveren zelfs nog een bijdrage als eiwitbron. Uiteindelijk komt het ook hier weer neer op wat past bij jouw levenswijze. Als een redelijke hoeveelheid zetmeel ervoor zorgt dat je meer energie hebt, dan is er niks mis met af en toe wat aardappel in pure vorm. Overdrijf echter niet, 400 kcal per dag is geen bord vol aardappelen. Ga je je vermoeid voelen, kom je aan, voel je je opgeblazen? Luister en kijk naar de signalen van je lichaam en pas je aardappel inname aan!

Maak je je zorgen om de sapotine, zorg dat dan je de schil in ieder geval mijdt. Ben je autoimmuun, dan kun je voorzichtig proberen de aardappel terug te introduceren wanneer je goed regaeert op asperges, spinazie en tomaat.

Hoe kijk jij tegen het eten van aardappelen aan? Laat het mij en anderen hieronder weten.